डब्बा

प्रचंड खर्च होवूनही अमूक येका निर्मात्याचा चित्रपट डब्ब्यात गेला असा शब्दप्रयोग करणे समयोचित नव्हते..
त्यास यथायोग्य कारण असे की डब्बा ही कोणीही जिव्हा उचलून तालुकेस स्पर्श करावा अशी भौतिक वस्तू अजिबाऽऽऽऽऽत नाही असे आमचे ठाम मत आहे!!!!!!!!!!

डब्बा हा स्थूलरुपाने एक धातूजन्य आकार जरी असला तरी त्याच्याबरोबर अनेक जीवांचे भावबंध जोडलेले असतात!!!

डब्बा ऐनवेळी न सापडल्यामुळे अनेक अनर्थ प्रातःसमयी ग्रामीण जीवनात घडतात असे ऐकून आहे..असोऽऽऽ!
येक मात्र सोळा आणे सत्य की डब्बा ही काही सामान्य वस्तू नव्हे.

महाजालावरील समस्त प्रज्ञावंतांच्या निदर्शनास मी नम्रपणे आणू इच्छितो, की आंग्लदेशीचे युवराज भारतभेटीवर आले असताना त्यांनी "डब्बेवाल्यास" व्यवस्थापनविश्वाचे वैश्विक आश्चर्य असे संबोधले होते!
त्यास कारण तो डब्बा सामान्य डब्बा नव्हता..
तो आहे"खाण्याचा" डब्बा.

लहानपणी शाळेच्या दप्तरातील एक महत्वाचा घटक म्हणजे खाउचा डब्बा!
कुणाच्या डब्ब्यात काय आहे हे निरागसपणे पहात शाळांमधून बाळगोपाळांच्या झडणा-या पंगती हा कालत्रयातीत असणारा चिरंतन प्रकार आहे. कधीकाळी या डब्ब्यांनी भाजीपोळी असायची तिथं आता जास्त ब्रेडचे प्रकार किंवा सॅंडविचेस दिसतात पण शेअर करुन खाण्याची वॄत्ती हे बालपणाचे खरे वैभव आहे.हे कदाचित कधीच नाहिसे होणार नाही.

डब्बा हा एकट्याने खाण्याचा प्रकार मुळीच नसतो असे सखोल चिंतनानंतर मला उमजले.
जातिवंत आणि अभिजात सुवर्णकारांच्या डबीशी डबा तुलना करून पहाण्यासारखा आहे.
दोन्हींमध्ये कलावंतांची कलाकुसर पहावयास मिळते.

थोडेफार गांभीर्याने मी डब्ब्यावर चिंतन केले.
ते यासाठी की आमचे खटले {सहधर्मचारिणीस मराठवाड्यात केला जाणारा शब्दप्रयोग} आमच्या लघूसंगणकास { आंग्लभाषेत लॅप्टॉप} डब्बा असे म्हणत असल्यामुळे मी हे चिंतन करण्यास प्रवॄत्त झालो.

डब्बा हा खरोखर इतका निषेधास आणि उपरोधास पात्र आहे का असा गहन प्रश्न मला पडला आणि मी "डबडबलेल्या" नयनांनी डब्बा हा विषय चिंतनासाठी घेतला.

विनोदी नट मेहमूदने कुठल्यातरी चित्रपटात

"खाली डब्बा खाली बोतल, लेले मेरे यार, खाली से मत नफरत करनाखाली सब संसार! "

असे चिंतनास पुरवलेले खाद्य स्मॄतीच्या डब्ब्यात कोप-यात होते ते अचानक या निमित्तने वर आले.

जीवशास्त्र शिकवत असताना मला अपरिहार्यपणे मेंदू आणि ह्रदय हे दोन अवयव शिकवावे लागतात.
मेंदू "ब्रेन बॉक्स" नावाच्या डब्ब्यात असतो तर ह्रदयात शाळेतील खाऊच्या डब्ब्याप्रमाणे चार कप्पे असतात असे जाणवले.
खरेच डब्बा ही सामान्य गोष्टच नव्हे!

बालपणीचा काळ सुखाचा असे म्हणतात.
त्या वयात डब्बा म्हणजे बचतीचे बाळकडू होते.
त्यात पैसे साठवून मोठ्ठं व्हावं असं वाटायचं.
पण मोठेपण हे त्या पोकळ डब्ब्याप्रमाणं असतं, आत पैसा खुळखुळला की विवेकाचा डब्बा रिकामा होतो असं कळतंय पण वळत नाही! असोऽऽऽऽऽ...फक्त एक डब्बा माणसाला कूठल्या कुठे घेऊन जातो. चिंतनाचा हा प्रवाह कूठे कुठेऽऽऽ?? असो...

बाकी चित्रपट व्यवसायास " डब्बा कार्यालय" आंग्लभाषेत "बॉक्स ऑफिस" असे म्हणतात.
सार हे की डब्ब्यास सामान्य समजू नये!!!!!!!!!!!!

माझ्यासारख्या उदयोन्मुख साहित्यिकाच्या अभिजात रचनांना कित्येक संपादकांनी अक्षरशः डब्ब्यात टाकले.
"डब-डबलेल्या" नयनांनी मी कुटूम्बास काल म्हणालो की "पहा आमच्या लघूसंगणकास आपण डब्बा म्हणून हिणविता हे खरे पण या डब्ब्यामुळे हे साहित्य मी रसिकांपर्यंत पोहोचवत आहे!"

काहीही असो "गृहलक्ष्मीच्या हातचे(पदार्थ) खाताना, मला साहित्य स्फुरण होवू लागते.
कार्यालयात बसून दूपारचा डब्बा खात खात, कित्तीऽऽऽऽऽऽऽ कित्तीऽऽऽऽऽऽऽऽऽ लिहू असं होवून जातं!

भातातील स्पॅम्स विसरून जावे, पुन्हा चवीने खावे, जीवन-खाणे खातच जावे, असे एक विचारप्रवर्तक काव्य सध्या सूचत असल्यामुळे मी माझ्या कार्यालयात रोजचा डब्बा संपवून त्या काव्यनिर्मीतीचा आनंद घेणे ठरविले आहे.. हॅप्पी डब्बा.. ...
C ya..